Onafhankelijk van of een bezoeker liever zoekt of navigeert op een website, als hij een relevant resultaat gevonden heeft, is hij vrijwel altijd geïnteresseerd in soortgelijke resultaten. E-commerce sites bieden hiervoor opties als “Anderen bekeken ook” of “Dit zou u ook kunnen bevallen”.
Op basis van overeenkomstig zoekgedrag, gekochte items of bijpassende kledingstukken worden vergelijkbare resultaten aangeboden. Voor organisaties die via hun website content als artikelen, pagina´s, documenten en nieuwsberichten willen verstrekken werkt dit uiteraard niet. Zij zoeken naar andere oplossingen om “meer van dit” aan te bieden. Dat kan door handmatig links tussen content te leggen, maar dit is zeer onderhoudsgevoelig. Ene andere methode is het relateren van content op basis van trefwoorden. Hierbij kent een redacteur of informatieprofessional trefwoorden toe aan content zoals een artikel. Artikelen met soortgelijke trefwoorden worden daarop als gerelateerde items aangeboden.
De afgelopen tijd kreeg ik van verschillende klanten de vraag hoe zij het beste content op hun website kunnen relateren. Hun beweegredenen hiervoor liepen sterk uiteen. Zo had een organisatie een content management systeem gekozen dat een thesaurusmodule bevatte en men wilde deze zo optimaal mogelijk benutten. Een ander beschikte over een uitgebreide thesaurus, maar geen CMS die gebruik hiervan ondersteunde. Maar alle websites bevatten zo veel informatie dat deze organisaties trefwoorden wilden inzetten om content met elkaar te verbinden. Ik adviseer in dergelijke gevallen om met gecontroleerde trefwoorden te gaan werken en deze vast te leggen in een trefwoordenlijst of thesaurus. Het opbouwen hiervan is wel tijdrovender dan trefwoorden vrij toe te laten kennen, maar de kwaliteit is aanzienlijk beter. Voorbeeld: de ene redacteur van een nieuwssite spreekt van een treinongeluk en de ander van een treinongeval. Worden artikelen over eenzelfde onderwerp van verschillende trefwoorden voorzien, dan zijn ze niet met elkaar te relateren.
Richtlijnen voor het ontwikkelen van de gecontroleerde trefwoordenlijst of thesaurus zijn noodzakelijk. Denk hierbij aan breedte en diepte van het trefwoordsysteem, de specifiekheid van termen, het gebruik van afkortingen, hoofdletters etc. Maar ook richtlijnen voor het toekennen van trefwoorden zijn nodig: op welke manier kan een redacteur of informatiespecialist dit het beste doen, hoeveel trefwoorden mogen toegekend worden, hoe specifiek moet dat gebeuren. Bij het bepalen van deze richtlijnen moet steeds voor ogen gehouden worden wat het doel is. Trefwoorden toekennen is geen doel op zich, we willen dat content op een zinvolle manier met elkaar verbonden wordt.
Het is belangrijk goed te doorgronden of en hoe het CMS het gebruik trefwoorden voor het relateren van content ondersteunt. De thesaurusmodule van GX Software verschilt bijvoorbeeld van de Drupal Taxonomy Manager en een maatwerkproduct heeft weer andere functionaliteiten. Ieder heeft zijn eigen sterke en zwakke punten. Mijn uitgangspunt is dat een trefwoordensysteem niet de techniek mag volgen, maar toch moet je weten wat je trefwoordenysteem straks in de praktijk gaat doen. Ondersteunt het het gebruik van synoniemen en op welke manier? Zijn trefwoorden met elkaar verbonden op basis van hiërarchische of gerelateerde relaties? En worden deze relaties ook gebruikt aan de voorkant: welke gemak gaat een gebruiker hier van hebben?
Een navigatiestructuur op een website heeft als nadeel dat het eendimensionaal is. Content is daarentegen vaak op meerdere manier te “vangen”. Door content te voorzien van gecontroleerde trefwoorden kun je op een dynamische manier dwarsverbanden maken tussen artikelen, pagina’s en documenten. Voorbeelden hiervan zijn te vinden op www.movisie.nl en www.kadaster.nl
